Huil, bid, lach en bewonder

Ik zit met mijn laptopje achter mijn bureautje en er loopt en gekko over de printer die schrikt van mijn overwachte beweging. Het zweet loopt van mijn voorhoofd en het eentonige gezoem van de ventilator begint op mijn zenuwen te werken. Ik ben voor de zoveelste keer een nette verzoek brief aan het schrijven want zo hoort dat nu eenmaal in Vietnam. Die brief wordt dan weer vertaald en dan komt er een officiele brief terug en dan kan ik weer het veld in om mijn plannen uit te voeren. Handje klap en iets mondeling afspreken heeft geen waarde in het uiterst formele werkveld waar ik mij in bevind dus schrijf ik gezellig mee en maak ik veelvuldig gebruik van de sneltoetsen copy and paste. Mijn collega die de financien in de gaten houdt weet mij altijd tijdig te remmen als ik mijn ideeen voor projecten de vrije loop laat. We lunchen vaak samen en de dames op kantoor helpen mij de meest bizarre eigenaardigheden van de cultuur te leren begrijpen. Hoe meer ik leer hoe ingewikkelder het wordt en uiteindelijk is niets wat het lijkt en zijn dubbele agenda’s meer regel dan uitzondering.

Hier even een voorbeeldje van een eerste klas schijnvertoning die je fantasie echt te boven gaat en wat bij ons gelijk staat aan pure heiligschennis. Er bestaat in Vietnam een ‘’uitvaart huil service”. Op bestelling komen er mensen naar de begravenis of crematie om extra hard te huilen en al snikkend de mooiste passende woorden uit te spreken die de overledende letterlijk de hemel in prijzen. Het bedrijf waar ik van hoorde wordt al jaren gerund door een grote familie en is als vanzelfsprekend overgenomen van vader op zoon. Ze hebben ook meerdere generaties in dienst om de opkomst van de begrafenis op te krikken en zo aan andere aanwezigen te laten zien dat de overledende groot respect genoot en zeer geliefd was. De nep huilers, drama acteurs maken ook gelijk een mooie video opname zodat deze aan eventuele afwezigen of aan familie in het buitenland gezonden kan worden. Die kunnen dan mooi zien wat een indrukwekkende ceremonie het was. Dit is geen filmpje ter nagedachtenis, nee dit is een slinkse smekende video boodschap. De ‘’Vietnamezen oversea’’,zo worden geemigreerde Vietnamezen genoemd, die niet bij de begravenis konden zijn voelen zich na het zien van de beelden zeer waarschijnlijk verplicht om een ruime financiele bijdragen over te boeken. Een huilende menigte laat bijna niemand koud en daardoor kan dit bedrag wellicht onbewust naar een hoger niveau getild worden.

Overal is wel een business plan voor te verzinnen maar deze funeral cry service wint echt de hoofdprijs als het gaat om; uniek, innovatief, creatief en zwaar onder de gordel. Het bedrijfje adverteert schaamteloos op het internet in het vietnamees en dankzij het vertaal programma van Google heb ik kunnen checken of ik niet in de maling werd genomen. Uit betrouwbare bronnen heb ik inmiddels vernomen dat er in elke stad wel een paar mensen zijn die zich in laten huren voor een stevig potje janken op commando maar die zijn alleen via via benaderbaar en blijven graag anoniem. Hmmm proef ik hier toch enigszins schaamte. Het is wel heel letterlijk de één zijn dood is de ander zijn brood en schijn bedriegd.

Als een persoon overlijdt is de nabije familie eigenlijk voor twee jaar in rouw. Zoons en dochters zullen even moeten wachten met trouwen want het is niet de bedoeling dat er gefeest wordt. Naar de bruiloft gaan van je buurman of je beste vriendin is ook niet gepast want je draagt bad luck bij je. Nu snap ik waarom de stelletjes die ik ken zo’n haast hebben om zich in het echt te verbinden. Stel je voor dat er iemand sterft !!! Als een vrouw een miskraam krijgt wat al triest genoeg is, wordt van haar verwacht dat ze ook voorlopig niet op bruiloften verschijnt. Dat zou namelijk het geluk van de bruid in de weg staan. Ook hier geldt weer dat niet iedereen alles hoeft te weten en het hangt ervan af hoeveel waarde de des bestreffende persoon hecht aan deze normen. In de steden gaat men er al veel soepeler mee om puur omdat de sociale controle kleiner is. Overal gaat het weer net wat anders en de mensen uit het noorden bekritiseren hun zuider buren en andersom. De mensen hier aan de kust lijken doorgaans overal wat relaxer mee om te gaan.

Het is nu twee jaar geleden dat de vader van Hanh en Phuc is gestorven en daarom kwam de familie bijeen om de sterfdag te vieren en daar een bescheiden afsluitende ceremonie aan vast te plakken met vooral veel eten en gezelligheid. Ingehuurde huilers waren hier niet nodig. De knielende familie leden gekleed in het wit met een band om hun hoofd die te zien zijn op het filmpje dat ik gemaakt heb zijn dus echt. (zie filmpje) Een monnik uit de buurt kwam langs voor een zingend gebed bijgestaan door belletjes en rinkels die hij zelf produceerde. Hij knipte een kort stukje haar af van de naaste familie leden om zo symbolisch een belangrijke periode af te sluiten. De witte kleding werd daarna direct verbrand. Op een klein mini altaar waar een gefotoshopte foto van de overleden vader staat wordt fruit en eten geofferd. Dit alles gebeurde op het platteland bij broer Hanh in huis en in de tuin tussen de mango bomen. Alle aanwezige dames storten zich altijd op het koken en ik bedacht een leuke taak voor mezelf namelijk het dekken van de tafels en het leuk versieren van het eten op de borden. Daar kan immers weinig aan fout gaan…zou je denken. Weer fout hier zit namelijk ook een belangrijke volgorde in. Pffff effe opletten dus en dat om 6:30 ‘s morgens na een lange trein reis plus een dodemans rit met een taxi busje die ook nog eens geramd werd door een vrachtwagen terwijl wij erin zaten. Iedereen ongedeerd dat dan weer wel.

Twee hele relaxte dagen volgde. Ik nam vijf kinderen mee naar een berg voor een klimtocht naar een boedistische tempel en de rest van het weekend heb ik heerlijk buiten op een stretcher gelegen verzonken in een goed boek. De hele dag was iedereen lekker buiten aan het niksen en eten tot ‘s avonds laat. Plotseling hoorde ik een gil en trok iedereen zijn benen de lucht in. Ik deed dat ook terwijl mijn koffie door de lucht vloog maar ik snapte even niet zo snel wat er nou aan de hand was. Een grote schorpioen wandelde buiten rondjes onder de tafel en bij ons vuurtje. Broer Hanh had hem een paar dagen eerder ook al gezien en had zijn staart toen afgeknipt dus konden we nu onze benen weer laten zakken. Mijn plan om buiten te gaan slapen heb ik toch maar ingetrokken, wie weet wat er nog meer rond kruipt? Met een bakfietsachtige brommer-bak bracht Hanh ons weer naar de snelweg waar we in de auto stapte bij iemand die toch richting Bien Hao station moest. Al met al een enerverend weekendje.

Groetjes Laurence