Leaving on a jetplane....

Bibberen en zweten

De aflopen maanden was het stil op de site maar dat betekent niet dat er niks te beleven viel in Zuid- Oost Azie. Ik was voornamelijk op de weg, onderweg, in de lucht of ergens ‘’geduldig’’in een wachtrij. Op de plaats van bestemming was het altijd een verrassing wie ik allemaal aan zou treffen en hoe ik het aan zou treffen. Om te werken moeten er bepaalde randvoorwaarden aanwezig zijn en die moest ik regelmatig nog creëren. Dat is eigenlijk ook werk toch?. De temperatuur schommelingen door berg en dal van Noord naar Zuid, langs de kust en door het binnenland namen bizarre vormen aan. Tyfonen, cyclonen en regenbuien wisselde elkaar af met schitterende zonnige dagen. Vanuit het zonnige Nha Trang vertrok ik dan in een zomerjurk met opgezwollen enkels naar Dong Ha waar ik direct na aankomst 3 sjaals en 2 vesten kon aantrekken en met klappertanden aan kon schuiven voor een avond maaltijd ergens op de hoek van de straat of in een kleine toko want het menu is toch overal rijst. Na een nachtje in het Hung Nhi hotel zonder verwarming waren de enkels weliswaar geslonken maar uit het spiegelbeeld dat ik in de lift aantrof kon ik concluderen dat de wallen onder mijn ogen mij nou niet bepaald aantrekkelijker maakte. De telefoon ging met een verzoek van een oud collega om gezamenlijk te ontbijten. Ze stond erop en ze stond ook al voor de deur. Noodle soep met kluiven varkens bot om 6:30 want bruine boterhammen bestaan niet in Dong Ha. Ik kon er lang of kort over nadenken maar ik ken de etiquette en beleefdheidsnormen…dit was een offer you can’t refuse.

De chauffeur die mij vervolgens van Vietnam naar Laos brengt weet inmiddels dat die beruchte Dong Ha ontbijtjes mijn gezicht groen kunnen laten kleuren en er grote kans bestaat dat ik er twee keer van ga genieten ergens hangend over een vangrail. Het goede nieuws is dat ik mij na zo’n abrupte pit- stop herboren voel en met een opgeluchte glimlach de oordopjes van mijn MP3 terug stop in mijn oren. Dan hoor je Jantje Smit zingen dat de ‘’Morgen is gekomen en……alles wat je hebt meegemaakt allang verdwenen is’’ . 200 km verder gaat de zon weer schijnen en heb ik telefonisch bereik in Laos dus kan alvast afspraken gaan maken.

Mental Health

De agenda was gevuld met afspraken met het ziekenhuis en de medische school om kennis en vaardigheden over geestelijke gezondheidszorg te integreren. Eerst moesten we nog om de tafel met de directeur van het ministerie van gezondheidszorg van de provincie om de plannen op elkaar af te stemmen en toestemming te krijgen. Laotiaanse mensen laten zich niet gek maken en dat is maar goed ook want er zijn maar 2 psychiaters in het hele land. ( Laos telt +/- 10 miljoen mensen). Er zijn natuurlijk wel andere dokters die naar eigen inzicht medicijnen voorschrijven maar in de verpleegkundige opleiding zit geen module die basis kennis over dit onderwerp doceert. Landelijk zijn collega’s van de World Health Organisatie hier voor aan het lobbyen. 1 van de problemen is dat er eerst mensen opgeleid moeten worden want de vraag is er wel maar het aanbod is dus ver te zoeken. In Vietnam is een soort gelijke situatie en voor ons project heb ik een 3 daagse training ontworpen en gegeven voor dorps artsen en verpleegkundigen. Het gebruik van alcohol en drugs en de effecten daarvan kwamen ook aan de orde. Alleen jammer dat de deelnemers tijdens de lunch pauze een bruiloft hadden van een collega en de helft dus onder de ‘’sociale zuipdruk’’ te diep in het glaasje had gekeken. Het leverde levendige discussies op maar na een uurtje heb ik het afgeblazen…..morgen weer een dag. In het dorpje hier gelooft een groot deel van de lokale bevolking overigens dat epilepsie een psychische stoornis is die door boze geesten in de hoofd is gestopt…hmm. Als je niet wil dat iemand een vloek over je uitspreekt dan kan je een teentje knoflook bij je dragen om jezelf te beschermen. Als ik het niet meer zie zitten ga op de brommer naar het strand, spring ik de zee in en als ik blijf drijven ben ik vast geen heks…. Tegen opkomende depressieve gevoelens sta ik mezelf een iets te duur cappuccinootje toe en prijs ik mezelf gelukkig dat ik uit ‘’ het Westen’’ kom, veel keus heb, lieve mensen om me heen en dat het geweldig is dat ons draakje zich in al die wisselende omstandigheden voorbeeldig gedraagt.

Alvast inburgeren

Langzaam begin ik me voor te bereiden om mijn re-migratie en alle zaken te regelen voor de immigratie van Phuc en Hau. Behalve het verzamelen , vertalen en legaliseren van alle paperassen hebben we natuurlijk een taal achterstand waar aan gewerkt moet worden. Phuc moet tzt het inburgerings-examen halen en is hard aan de studie. Mijn tante Xandra en nicht Isabel trokken twee weken bij ons in om het nuttige met het aangename af te wisselen. De keukentafel werd een les- en spelletjes tafel en de voertaal van 8:00 to 12:00 Nederlands. Tussendoor kneusde mijn tante tijdens ontdekkingstochtjes haar voet en brak ze tijdens het zonnebaden haar arm maar dat geeft natuurlijk wel een uniek stukje inzicht in het zorg systeem en stond het genieten niet in de weg. Hau gaat braaf zaterdag en zondag ochtend naar een Engels klasje en ’s middags gezellig samen met mij naar het zwembad en de zee. Ze zwemt inmiddels trots zonder vlindertjes rond en doet niet moeilijk over de hoeveelheid zout en chloor water die ze per ongeluk binnen krijgt omdat ik weer eens een leuke actie voorstel. We zullen zien of de aangeleerde technieken uiteindelijk diploma waardig blijken in Nederland.

Help ik ontplof

Voor de laatste consultant klus in Vietnam werd ik verwacht in Hue om 10 dagen training te geven aan de medische teams van een Duitse internationale organisatie SODI die helpt met het opruimen van onontplofte explosieven die nog her en der verspreid liggen in de zogenaamde ‘’ex battle fields’’. Hele gebieden zijn in kaart gebracht en worden stukje bij beetje uitgekamd zodat de lokale bevolking er weer veilig kan bouwen, wonen en werken. De ambulance verpleegkundige en artsen van de medische stand-by teams uit de provincie Quang tri en Hue waren dus voor 10 dagen mijn gezelschap. Ze kregen een opfris training in emergency care response en trauma opvang. De ambulance chauffeurs kregen ook een aanvullende bijscholing. Ik kende alle deelnemers al van eerdere trainingen dus het was extra leuk om ze terug te zien en om te kijken of er al wat vooruitgang was geboekt in de tussen tijd. Phuc reisde met mij mee en voor twee weken werd onze hotel kamer zijn studeer kamer.
Het nieuwe kantoor waar de training plaats zou vinden had echter nog geen tafels en stoelen op dag 1 dus er moest even geïmproviseerd worden met plat gemaakte kartonnen dozen om op te zitten. Een projector kon beeld geven op de witte muur en alle documenten waren geprint en vertaald dus we konden beginnen. Na een weekje theorie en vaardigheden, trokken we het drassige natte werkgebied in om ongevallen scenario’s te oefenen zoals die in het echt voor zouden kunnen komen. In vergelijking met een half jaar geleden had elk team nu een echte trauma tas met inhoud en een backboard en nek-kraag…..onvindbaar in Vietnam….. Aber naturlich kann mann das in Deutsland bekommen….dus dat was geregeld en op tijd door de douane goedgekeurd. Ik was helemaal blij want anders kon ik mijn hele programma aan gaan passen maar dat was dus niet nodig.

Een aantal hulpverleners is al op leeftijd en zij hebben in oorlogstijden flink wat meegemaakt in Vietnam en Cambodja toen ze zelf militairen waren. Zo kwam het voor dat enkele chauffeurs meer ervaring hadden dan de nieuw aangenomen verpleegkundigen die duidelijk alleen theoretische kennis hadden. Doordat de teams nauw samenwerken met het nationale leger en de bommenruimers zijn zij een autoritaire stijl van leiderschap gewend en nemen ook geen initiatief zonder een duidelijk bevel. Als je in Vietnam iemand naar zijn eigen mening vraagt worden ze zenuwachtig want dat is ongebruikelijk en levert stress op zeker als er hogere rangen in de zelfde kamer aanwezig zijn. Samen met een Zweedse collega die als project manager voor SODI werkte hebben we de hele medisch procedures onder de loep genomen en aangepast zodat iedereen weet wat hem te doen staat en het hebben van geen materiaal is nu niet langer een excuus.

Best leuk om eens een autoritaire training stijl uit te proberen en met wat gierende hormonen in je lijf en een toch al wat ongeduldig karakter werkt dat wel verfrissend. Nou ben ik niet zo goed in het herkennen van streepjes, sterren, uniformen en petten om in te schatten wie wie is dus ik had geen last van het onder drukken van mijn mening met al die verschillende militaire rangen in het werk gebied buiten in de bossen. Ik werd iedere keer aangekeken met een blik van’’ okee zeg maar wat er gaat gebeuren’’ dus ja…dan zit er niks anders op dan een stap naar voren te doen en wat harder te gaan praten. Het schijnt dus dat ik ook even heb uit staan leggen aan een hoge officier, generaal of kapitein van het nationale leger dat het prettig zou zijn als hij zijn werkteam bij de training zou betrekken zodat zij er ook wat van konden leren. Zo gezegd zo gedaan…..het was maar een ideetje en de goede man vond het best…..Misschien had ie een zwak voor zwangere vrouwen want ik begreep later dat ie normaal gesproken niet zo meegaand is… meevallertje en misschien wilde hij mij gezichtsverlies besparen.

Voor de training in het veld was plotseling een team afwezig en ik vroeg mij af of dat toeval was. Helaas zij waren opgeroepen omdat er elders in een boeren dorpje een ontploffing had plaats gevonden bij een boer thuis. De bommen worden niet alleen gevonden door professioneel getrainde experts…nee de lokale bevolking vindt ook weleens wat en oud ijzer levert geld op dus gaan ze eigenhandig aan de slag om zo'n levensgevaarlijk gevaarte te ontleden met alle gevolgen van dien. Triest genoeg dat zo’n arme man zijn leven waagt voor kans op 20 dollar. Hij laat 7 kinderen en een vrouw achter. Het nieuws was schokkend en zette direct ook iedereen op scherp dat zulke dingen dus toch gewoon gebeuren en het werk dat verricht wordt dus zijn nut wel bewijst.

Nesteldrang in Nha Trang

14 uur deed de nachttrein er over om van Hue naar Nha Trang te komen. Ik zag de wijzers van mijn horloge voorbij kruipen en heel mijn lijf protesteerde tegen het liggen in de wiegende wagon. De kans op slapen had ik al laten varen, mijn buik zat in de weg, ik zat mezelf ik de weg en eigenlijk wilde ik iedereen weg hebben en met mijn elleboog een raampje intikken om frisse lucht te krijgen. ……maar ja dat mag natuurlijk niet. Helemaal claustrofobisch werd ik toen bleek dat alle toiletten plotseling op slot waren. Nee niet nu….waarom nu. Geen conducteur te bekennen en niemand die een woord Engels spreekt. Plotseling was daar een reddende engel. Een mevrouw had mij zien ijsberen en was iemand gaan halen met een sleutel. Dat verdient een bloemetje maar met een omhelzing was ze ook blij. De toiletten in de trein zij niet echt geschikt om op te zitten als je droge en vooral schone billen wil houden dus deed ik een beroep om mijn bovenbeen spieren en mijn evenwichtsorgaan om wat overtollig vocht kwijt te raken zonder uit te glijden of iets dergelijks. Dat leek te lukken maar toen ik met een sprongetje overeind kwam nam mijn hoofd het ijzeren randje van een zeepbakje zonder zeep mee en floepte er een paar heel lelijke woorden uit mijn mond. Gelukkig in het Nederlands. Dit is de laatste lange treinrit…ik ben er klaar mee, besloot ik ter plekke. Gelukkig was de batterij van mijn Ipod niet leeg en werd ik tot rust gebracht door een oude klassieker van Guns and Roses….Don’t you cry toninght.

Eenmaal thuis in Nha Trang besloot ik eerst een weekend bij te komen. Toen dat achter de rug was leek het mij ineens een goed idee om alvast alles in huis op te gaan ruimen en uit te zoeken want ik wilde niet alles op het laatste moment doen. Ik bracht stapels boeken naar een ruil winkel die er blij mee was, stuurde alvast een post pakket naar NL en gaf alles weg wat los en vast zat. Het leken net de dolle dwaze dagen van de Bijenkorf in mijn slaap- en woonkamer maar daarna was alles zoals het moest zijn. Opgeruimd en netjes dankzij het hormoon oxytocine. Ik wist namelijk niet hoe de laatste 3 weken wat betreft werk eruit zouden zien en of ik nog een keer terug zou gaan naar Laos. Phuc zijn moeder bleef bij ons thuis en ze wilde niets liever dan lekker voor ons zorgen de laatste weken. Phuc zijn broer kwam op de valreep met zijn gezin een weekend op bezoek speciaal om mij gedag te zeggen. Op zondag morgen herinnerde Hau mij eraan dat we samen naar de verloskundige zouden gaan om de baby op tv te zien. Dat is waar ook… dus een uurtje later zagen we ons draakje van 30 weken oud spartelen. De verloskundige sprak een beetje Engels maar van haar bezorgde blik en Vietnamees gemompel werd ik niets wijzer. Hau had wel begrepen hoe het zat. De baby had op dat moment minder water om in te zwemmen wist ze mij te vertellen. Oh en nu? De verloskundige adviseerde mij om zo spoedig mogelijk naar Nederland te gaan als ik daar wilde bevallen omdat vliegen nu nog verantwoord was en verdere controle noodzakelijk. Geen paniek ofzo maar ik heb mijn vlucht omgeboekt, kantoor opgeruimd, collega’s gedag gezegd en mijn tas ingepakt om terug te keren. Volgens mijn collega’s moest ik kokosmelk drinken en een bouillon van koeienbot met papaja en lotus zaden, dan zou het wel in orde komen. Toen ik thuis kwam bleek Phuc zijn moeder dit zelfde recept al klaar gemaakt te hebben. Ach baat het niet dan schaadt het niet en dat was dus mijn laatste avondmaal in Vietnam. Vanuit Schiphol kon ik min of meer direct door naar een echo centrum in Den Haag waar bleek dat die kokosmelk en soepjes misschien toch geholpen hebben want er was geen sprake van een alarmerende situatie. Ons draakje maakt het prima en komt niks te kort.. Phuc is gebleven om de laatste zaken af te handelen en hij komt op 19 april als zijn visum ingaat. Nu ben ik dus ook direct werkeloos als Vietnam correspondent van de wereld-omroep. El nog bedankt, het was een leuk bijbaantje.

Lieve familie, vrienden en kennissen ik zie jullie snel
Veel liefs Laurence